Chưa rõ trách nhiệm cơ quan quản lý
Tại hội nghị, các đại biểu cho rằng Dự thảo Luật đất đai sửa đổi có
nhiều điểm tích cực, phù hợp với thực tiễn hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn
nhiều bất cập cần giải quyết, PGS. TS Nguyễn Đức Khiển, nguyên Giám đốc
Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường Hà Nội, cho rằng: “tại chương V, tại
sao việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất chỉ quy
định đối với cấp huyện. Các cấp trên cấp huyện thì có gì ràng buộc…?”
Ông Khiển dẫn chứng, theo báo cáo của Ủy ban khoa học công nghệ và môi
trường Quốc hội thì thời gian qua chúng ta đã cho thuê hơn 200.000 ha
đất thời gian dài, giá rẻ mạt trong khi đó nhân dân không có đất canh
tác tuy nhiên, chưa thấy ai chịu trách nhiệm..? Đồng quan điểm, TS, Bùi
Thị Xô, nguyên Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội
đóng góp: “Cần qui định rõ quyền của Nhà nước với tư cách là đại diện
chủ sở hữu toàn dân về đất đai và có trách nhiệm thống nhất quản lý đối
với đất đai. Theo Bà Xô, thực tế buông lỏng quản lý đất đai xảy ra ở
nhiều nơi làm thất thoát tài sản lớn quốc gia, đất là sở hữu của nhà
nước mà thực tế nhiều nơi không có người quản lý đích thực. Bà Xô cho
rằng“ Cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử
dụng đất có quan hệ chặt chẽ với cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất.
“Thẩm quyền giao đất và thu hồi lại đất chủ yếu là Chủ tịch Tỉnh và Chủ
tịch Huyện nhưng mọi chuyện phát sinh như sử sụng đất sai mục đích, lấn
chiếm, xây nhà trên đất lưu không, bỏ đất hoang, chậm cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất.. đều nằm ở cơ sở (xã, phường, thị trấn). Khi dân
hỏi thì các cấp chính quyền đùn đẩy cho nhau. Dân bức xúc làm kẽ hở cho
kẻ xấu lách luật. Vì vậy, cần quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của
Chủ tịch UBND các cấp từ Trung ương, tỉnh, huyện, xã phường cơ sở…” bà
Xô chia sẻ. Còn theo ý kiến ông Bùi Tuấn Khải, Hội chăn nuôi Hà Nội cho
rằng: Luật đất đai qui định “đất đai thuộc sở hữu của toàn dân mà Nhà
nước là đại diện” trong khi đó Nhà nước gồm 3 khối : Quốc hội, Chính phủ
và Tư pháp. Vậy ai là đại diện Nhà nước. Thực tế là Nhà nước ta đã giao
cho Quốc hội nhưng Quốc hội lại trao quyền quản lý cho Chính phủ, điều
đó dẫn đến một số nơi, một số bộ phận cán bộ lạm quyền, tham nhũng, tiêu
cực trong công tác quản lý và sử dụng đất đai. Vì vậy tôi đề nghị sửa: “
Quốc hội là đại diện sở hữu về đất đai. Quốc hội giao cho Chính phủ
quản lý, phân bổ sử dụng đất đai theo định hướng và giám sát của Quốc
hội theo luật định. Chính phủ phân cấp cho UBND các cấp quản lý và phân
bổ sử dụng đất tại địa phương theo qui định của luật..”.
Đặt lợi ích người dân lên hàng đầu
Thực tế cho thấy trên 80% các vụ khiếu kiện liên quan đến tranh chấp,
bồi thường đất đai khi thu hồi đất và phần lớn thiệt hại thuộc về người
dân. Góp ý về vần đề này, Ông Bùi Tuấn Khải đề xuất: Về thu hồi đất nên
sửa lại: Nhà nước trưng thu, trưng mua khi thu hồi đất. Trưng thu khi
thu hồi đất cho mục đích an ninh, quốc phòng, công trình hạ tầng giao
thông, công ích, an sinh xã hội. Trưng mua đối với đất phục vụ công
trình kinh tế. Giá đất do nhà nước qui định phù hợp với loại đất, tính
chất và hiệu quả sử dụng đất trên nguyên tắc bồi thường để cải thiện và
ổn định đời sống của người dân bị thu hồi đất.
Ông Vũ Thành Vĩnh, thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ pháp luật UBMTTQ
Thành phố cho rằng, về định giá đất đối với các diện tích thu hồi vì mục
đích an ninh, quốc phòng và phúc lợi công cộng, Nhà nước áp dụng hình
thức trưng thu, trưng mua theo mức giá do đơn vị chức năng thẩm định,
phù hợp với thị trường. Nếu vì mục đích kinh doanh thương mại thì chủ
đầu tư phải thỏa thuận với người dân. “Nếu mức giá đưa ra không được
trên 2/3 số người trong diện đồng thuận thì người dân có quyền thuê đơn
vị khác để thẩm định độc lập. Nếu hai giá đất do hai đơn vị thẩm định
khác nhau và không bên nào đồng ý các bên có thể khởi kiện ra tòa án…”
ông Vĩnh kiến nghị. Tham gia góp ý kiến , Ông Phạm Ngọc Thảo, nguyên Phó
Chủ tịch UB MTTQ Thành phố đề nghị: cần bổ sung vào khoản 4 điều 25 để
làm rõ trách nhiệm và sự đảm bảo của Nhà nước đối với người dân vì thu
hồi đất sản xuất sẽ được đào tạo nghề và có việc làm, đảm bảo cuộc sống.
Bởi vì người bị thu hồi đất sản xuất cũng cần được đào tạo nghề. Mặt
khác, sau khi đào tạo nghề họ cần được hỗ trợ đảm bảo có việc làm để
sống chứ không thể học xong rồi thất nghiệp vì không thể xin được việc
làm ở các doanh nghiệp. “khi thu hồi đất phải đảm bảo 3 việc, một là bồi
thường, tái định cư, bố trí việc làm và tạo việc làm. Thêm vào đối
tượng mà được Nhà nước đảm bảo về phát triển dịch vụ phải cả những người
thuộc diện bị thu hồi đất.. có việc làm để đảm bảo cuộc sống. Tại hội
nghị, các ý kiến cũng cho rằng không nên quy định thời hạn giao đất nếu
có thì từ 50 đến 70 năm tùy theo loại đất và mục đích sử dụng đất có như
vậy mới khuyến khích được người dân đầu tư sử dụng ổn định lâu dài, có
hiệu quả. “Quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo vệ đất
trồng lúa và việc giao đất rừng sản xuất có rừng tự nhiên. Đề nghị làm
rõ hơn quyền của người dân khi khai hoang lấn biển. Quyền lợi và nghĩa
vụ của họ đối với Nhà nước. Thời gian được khai thác sau khai hoang và
khi Nhà nước thu hồi có được hưởng gì không? Tránh tình trạng như vụ
Tiên Lãng, Hải Phòng” ông Nguyễn Đức Khiển kiến nghị. Riêng về những quy
định liên quan đến cưỡng chế thu hồi đất, các đại biểu cho rằng chỉ
thực hiện cưỡng chế thu hồi trong trường hợp sử dụng sai mục đích và vi
phạm pháp luật.
Trung Hiếu