Tăng phần quyền cho chính quyền cơ sở xử lý vi phạm an toàn thực phẩm

Phản biện xã hội với dự thảo Nghị quyết về xử phạt hành chính lĩnh vực an toàn thực phẩm trên địa bàn Hà Nội, các chuyên gia, nhà khoa học kiến nghị bổ sung những biện pháp thiết thực hơn, trong đó bảo đảm các điều kiện để chính quyền cơ sở có đủ sức kiểm tra, giám sát.

Sáng nay, 28/11, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam TP Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Nghị quyết của HĐND TP quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm (ATTP) trên địa bàn TP Hà Nội.

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương và Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Sỹ Trường chủ trì Hội nghị.

Tăng tính răn đe trong quản lý an toàn thực phẩm

Trình bày dự thảo Tờ trình của UBND TP và Nghị quyết của HĐND TP về nội dung này, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương cho hay, nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước với lĩnh vực ATTP và triển khai thi hành Luật Thủ đô, Sở đã báo cáo UBND TP xem xét, đề nghị Thường trực HĐND TP chấp thuận chủ trương ban hành Nghị quyết, theo hướng tăng mức xử phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực này.

Cụ thể, mức tiền phạt đối với các hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị quyết này bằng 2 lần mức tiền phạt với các hành vi vi phạm hành chính tương ứng tại các Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực ATTP. Mức tiền phạt bằng 2 lần mức tiền phạt đối với hành vi vi phạm hành chính tương ứng tại Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính là mức tối đa theo quy định tại Luật Thủ đô năm 2024.

Việc đề xuất mức tiền phạt bằng 2 lần mức tiền phạt để tăng tính răn đe đối với tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động liên quan ATTP, hướng tới tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh.

Thực tế những năm vừa qua, công tác ATTP luôn được lãnh đạo TP Hà Nội quan tâm chỉ đạo sát sao, Sở Y tế cùng các ngành liên tục đẩy mạnh công tác truyền thông, tập huấn về bảo đảm ATTP, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm về ATTP các cấp.

Để xử lý tận gốc các vi phạm

Góp ý vào các dự thảo Tờ trình và Nghị quyết, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, thành viên các hội đồng thành viên của MTTQ Việt Nam TP, các quận, huyện trên địa bàn TP đều có nhận định, vệ sinh ATTP luôn là lĩnh vực rất quan trọng liên quan trực tiếp sức khỏe và tính mạng của Nhân dân, tuy đã có những chế tài xử phạt nhưng chưa đủ sức răn đe.

Vì vậy, việc ban hành Nghị quyết là cần thiết để các tổ chức, cá nhân, DN trong và ngoài nước thực hiện tốt công tác vệ sinh ATTP - vấn đề hiện rất phức tạp, cần có mức phạt trong phạm vi cho phép để răn đe chung.

Tuy nhiên, cùng với nêu đề xuất để điều chỉnh với những điều, khoản cụ thể trong dự thảo Nghị quyết, các ý kiến đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung làm rõ thêm tình hình vi phạm ATTP hiện nay ở Hà Nội, nhất là về mức độ vi phạm; rõ thêm vì sao chỉ chọn đưa vào Nghị quyết những nội dung tại Điều 3, còn các điều khác vẫn áp dụng như cũ.

Đặc biệt, theo Điều 4 Luật ATTP ngày 17/6/2010 quy định chính sách của Nhà Nước về ATTP, phải xây dựng chiến lược quy hoạch tổng thể vùng sản xuất an toàn theo chuỗi cung cấp thực phẩm được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên và thiết lập khuôn khổ pháp lý bắt buộc, nên ngoài các biện pháp xử lý răn đe thì việc phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Hà Nội đã thực hiện khá tốt quan điểm này, trong đó diện tích rau an toàn đã đạt 5.500ha/12.000ha; có 7 cơ sở giết mổ công nghiệp, 17 cơ sở giết mổ tập trung và 4 cơ sở giết mổ bán công nghiệp.

Dù vậy, theo các chuyên gia, chưa thấy thống kê những thực phẩm an toàn trên đã bảo đảm đáp ứng bao nhiêu nhu cầu cho 10 triệu dân Hà Nội? Hiện trên địa bàn TP có hàng trăm chợ tạm, chợ cóc với sự tham gia của hàng ngàn người bán rau, củ, quả không rõ nguồn gốc; hàng trăm phần thực phẩm tươi sống từ động vật (gia súc, gia cầm) được bày bán mà không có dấu của kiểm dịch thú y… Hình thức kinh doanh này ngày càng gia tăng, rất khó bảo đảm ATTP.

Phó Chủ tịch Hội Y học TP Hà Nội Bùi Thị Hiệp cho rằng, công tác bảo đảm ATTP trên địa bàn Hà Nội dù đã có nhiều tiến bộ nhưng công tác xử lý chưa triệt để, nhiều hành vi vi phạm thường xuyên tái diễn ở nhiều nơi. Ngày càng nhiều nhà sản xuất, kinh doanh thực phẩm có sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng, hóa chất cấm trong chế biến nông, thủy sản… Các thực phẩm không rõ nguồn gốc khiến nhiều người tiêu dùng hoang mang để lựa chọn sản phẩm bảo đảm an toàn.

“Việc áp dụng biện pháp xử phạt hành chính với những hành vi vi phạm ATTP mới chỉ là xử lý phần ngọn, đó là các cá nhân, tổ chức khi được kiểm tra, phát hiện vi phạm mới bị xử lý; có khi thực phẩm không an toàn đã được tiêu thụ từ lâu, người tiêu dùng lãnh đủ. Vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực ATTP, đồng thời tới đây triển khai thi thành Luật Thủ đô, việc HĐND TP ban hành Nghị định quy định mức tiền phạt trong lĩnh vực này trên địa bàn là rất cần thiết”- bà Bùi Thị Hiệp nhấn mạnh.

Các đại biểu kiến nghị, để thực hiện tốt Nghị quyết, cần bổ sung những biện pháp thiết thực hơn như: tăng cường công tác tuyên truyền bảo đảm vệ sinh ATTP, khuyến khích vai trò giám sát của Nhân dân, có hình thức khen thưởng những cá nhân phát hiện hành vi vi phạm vệ sinh ATTP; bảo đảm các điều kiện để chính quyền cơ sở có đủ sức kiểm tra, giám sát.

Hơn nữa, với những hành vi xử phạt tại Điều 3, cần có phân chia mức phạt, bởi Luật Thủ đô chỉ quy định mức phạt không quá 2 lần, không có nghĩa hành vi nào cũng là 2 lần, mà cần có sự phân chia nặng nhẹ để tránh phát sinh tiêu cực.

Đặc biệt, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ-Pháp luật Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Phạm Ngọc Thảo đánh giá, dự thảo Nghị quyết này được ban hành sẽ là cơ sở rất kịp thời để triển khai thi hành Luật Thủ đô, nhưng để đưa được Nghị quyết vào cuộc sống thì TP Hà Nội cần quan tâm rất nhiều vấn đề, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh đường phố. Để có thể thực hiện Nghị quyết được thuận lợi, nên có phụ lục kèm theo, chú trọng khâu tuyên truyền và tăng cường phân quyền cho chính quyền cấp phường.

Cùng quan điểm này, bà Nguyễn Minh Hà- thành viên Hội đồng tư vấn Văn hóa Xã hội (Ủy ban MTTQ Việt Nam TP) đặt câu hỏi, với Hà Nội là đô thị phát triển nhanh, mở rộng về các vùng ven, việc quản lý và năng lực quản lý ATTP hiện đã bảo đảm cả về lượng và chất? Nhân lực cán bộ thực thi có phát triển theo kịp sự phát triển đô thị không, khi trường học, chợ…, cùng với số người và nhu cầu của con người đều tăng? Cho nên, việc giao thẩm quyền xử phạt các vi phạm hành chính trong Nghị quyết này cũng cần tính đến chuyện có đủ người để thực hiện nhiệm vụ hay không.

Lắng nghe các ý kiến tại Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương ghi nhận toàn bộ ý kiến phản biện sâu sắc, tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, thành viên các hội đồng thành viên của MTTQ Việt Nam TP, các quận, huyện trên địa bàn đối với dự thảo Nghị quyết của HĐND TP. Đồng thời, đánh giá cao công tác chuẩn bị của đơn vị tham mưu soạn thảo dự thảo Tờ trình và Nghị quyết (Sở Y tế Hà Nội), đã được chuẩn bị kỹ lưỡng theo từng bước đúng quy định.

Khẳng định sự cần thiết, đúng thẩm quyền, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn đầy đủ đối với việc ban hành Nghị quyết, nhất là nhằm mục tiêu nâng tính răn đe đối với các hành vi vi phạm lĩnh vực ATTP, bà Nguyễn Lan Hương cũng đề nghị đơn vị soạn thảo tiếp thu các ý kiến tại Hội nghị để chỉnh sửa, hoàn thiện dự thảo Tờ trình và Nghị quyết sao cho ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện. Nhất là lưu ý bố cục của Nghị quyết cần bảo đảm ngắn gọn, đủ ý, đủ sức thuyết phục; các hành vi xử phạt và mức xử phạt cần được nghiên cứu rà soát cụ thể, nội dung phạt nào còn thiếu cần bổ sung và nội dung nào cần điều chỉnh mức phạt...

Đặc biệt, để bảo đảm Nghị quyết khi ban hành có thể dễ thực hiện, đề nghị bổ sung phụ lục quy định những hành vi phải xử phạt và mức phạt sau khi áp dụng Nghị quyết.

"Vệ sinh ATTP không còn là vấn đề mới, mà từ rất lâu đã được cả xã hội quan tâm, nhưng ngày càng rõ hơn về vai trò, trách nhiệm của từng ngành đối với lĩnh vực này. Nhằm ban hành đưa Nghị quyết vào cuộc sống, rất cần tăng cường công tác tuyên truyền một cách mạnh mẽ, sâu rộng và đạt hiệu quả, làm sao cho các cá nhân, tổ chức, DN, cán bộ cơ sở đều nhận thức đầy đủ để thực hiện"- bà Nguyễn Lan Hương nhấn mạnh.

Song song đó, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP đề nghị đẩy mạnh vai trò kiểm tra, giám sát của các cơ quan quản lý Nhà nước về vấn đề vệ sinh ATTP một cách thường xuyên, chặt chẽ hơn và tăng hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan, trong đó có cả vai trò của MTTQ. Đồng thời, đẩy mạnh vai trò giám sát của người dân trong việc phát hiện, cung cấp thông tin cho cơ quan chức năng thông qua các đường dây nóng về những hành vi vi phạm ATTP.