iểm sáng về nếp sống văn hóa trong hiếu, hỉ và lễ hội ở Thủ đô Hà Nội

Những hủ tục lạc hậu này đã từng làm cho nhiều gia đình điêu đứng về kinh tế sau mỗi sự kiện. Đa số người dân đã nhìn thấy sự bất cập giữa thu nhập của người nông dân với những chi phí vượt xa với khả năng thanh toán của mình nhưng không ai dám đứng ra đề xướng để bãi bỏ nó đi, vì còn e ngại điều ra, tiếng vào của một bộ phận dân quê mà cam chịu bao sự vất vả, nhọc nhằn. Trước tình hình đó, Đảng bộ xã đã ra Nghị quyết chuyên đề về lãnh đạo thực hiện cuộc vận động “Nếp sống văn hoá trong việc tang”
Nghị quyết ra đời được tuyên tryền sâu rộng trong nhân dân, được nhân dân bàn bạc, thảo luận thống nhất cao. Đây thực sự là ý Đảng đã hợp với lòng dân. Bởi vậy, từ ý chí, nguyện vọng của nhân dân đã quy tụ lại trở thành những quy ước cụ thể của địa phương trong tang lễ. Từ chỗ mỗi đám tang phải có hàng trăm mâm trở lên để rồi sau đó tang chủ lo mà còng lưng giả nợ. Đến nay tình trạng đó đã được chấm dứt, không tổ chúc ăn uống linh đình như trước nữa. Từ 3 năm nay phong tục lạc hậu trong tang lễ của xã Sơn Đông, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội đã đi vào quá khứ và thay thế vào đó bằng nếp sống văn minh. Đây cũng là thành công to lớn bước đầu của Đảng bộ và nhân dân địa phương. Vì vậy, đầu năm 2012 thị uỷ Sơn Tây đã chọn Đảng bộ Sơn Đông làm điểm triển khai thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và “tiếp tục thực hiện nếp sống văn hoá trong việc tang ”. Không dừng lại ở đó mà Đảng bộ và nhân dân xã Sơn Đông tiếp tục tuyên truyền vận động nhân dân đấu tranh với những dấu hiệu biến tướng, không tổ chức ăn uống trong tang lễ nhưng lại ăn uống khi 49 ngày hoặc lúc bốc mộ. 
Việc hiếu đã được giả quyết thành công tốt đẹp. Đến nay Đảng, chính quyền và nhân dân trong xã đã và đang thực hiện cuộc vận động “Tiết kiệm trong cưới, hỏi ”
Đối với dân tộc Việt Nam ở bất kỳ địa phương nào cũng vậy, các thủ tục, lễ nghi trong cưới hỏi cơ bản đều như nhau bao gồm các lễ: Chạm ngõ; ăn hỏi; xin cưới; xin dâu và lễ lại mặt. Các lễ nghi ấy tuỳ từng địa phương và điều kiện cụ thể để thực hiện theo xu hướng “gọn nhẹ , tiết kiệm”. Đối với địa phương Sơn Đông hiện vẫn còn nặng nề trong lễ chạm ngõ, ăn hỏi ít cũng phải vài chục mâm. Khi cưới thì nhiều khoản chi phí không cần thiết nhất là chụp ảnh, xu thế chung hiện nay của tuổi trẻ không chỉ hai kiểu ảnh to khung kính của đôi uyên ương mang lễ phục ngày cưới mà còn có cả ảnh phóng to như áp phích quảng cáo, chỉ dùng có hai ngày rồi bỏ đi; khi tổ chức còn thuê cả nhạc sống, quay VIDEO, thuê xe ô tô theo kiểu “Giải quyết khâu oai”. Những khoản này tốn không ít ngân sách của gia đình. Nhà có đã vậy, đa số nhà nông với thu nhập còn từ hạt lúa, củ khoai, con lợn, con gà... nên còn rất khiêm tốn mà phải trang trải những khoản không cần thiết đã đè lên đôi vai gầy của người nông dân và đem đến những khó khăn không ít cho đôi vợ chồng trẻ khi ở riêng. Đứng trước thực trạng đó Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, ngay trong những ngày đầu xuân này đồng loạt ra quân cả 18/18 thôn tổ chức hội nghị “Đại biểu nhân dân bàn về xây dựng đời sống văn hoá khu dân cư” trọng tâm là việc “cưới hỏi và tang lễ”, trong đó trọng điểm là “cưới, hỏi”.
Hội nghị có nhiều ý kiến tham luận đi sâu vào phân tích làm sáng tỏ căn nguyên của những vấn đề còn tồn tại trong cưới, hỏi; thực trạng của nền kinh tế địa phương hiện nay; mức thu nhập của đại đa số dân cư. Từ đó xác định rõ những gì là cốt cách của bản sắc văn hoá dân tộc thì phải giữ gìn và lưu truyền, những gì lạc hậu, lãng phí tiêu tốn nhiều tiền của mà không cần thiết thì mạnh dạn cắt bỏ nó đi như: dạm ngõ, ăn hỏi nên thu hẹp ở mức tối đa chỉ dừng lại ở anh em ruột thịt trong gia đình không nên mở rộng như hiện nay. Thuê xe phải căn cứ vào khoảng cách giữa hai gia đình với từng trường hợp cụ thể mà xác định cho phù hợp trên tinh thần “tiết kiệm”; Đối với việc chụp ảnh nên thống nhất quan điểm “chụp để làm kỷ niệm” nên dừng lại ở mức chấp nhận được, không nên phô trương hình thức. Thực tiễn đã chứng minh rằng: hạnh phúc lứa đôi hoàn toàn không phụ thuộc vào tổ chức cưới, hỏi to hay nhỏ và lại càng không phụ thuộc gì vào việc cô dâu lên xe hoa sang trọng hay không, cùng với các hoạt động phù phiếm khác, phóng ảnh to như pa nô, áp phích; thuê nhạc sống...Trên cơ sở tổng hợp ý kiến đóng góp trong hội nghị và nguyện vọng của nhân dân các thôn trong toàn xã chính quyền địa phương sẽ đề ra quy ước để toàn dân trong xã thống nhất tổ chức thực hiện.
Điểm khác biệt trong tổ chức lễ hội của địa phương vào đầu xuân năm nay là: Đảng uỷ và chính quyền xác định rõ những lễ hội nào là cần thiết phải được tổ chức chặt chẽ chu đáo, ngoài những lễ hội đó các thôn không được tự do tổ chức khi chưa được sự đồng ý của chính quyền. Đối với lễ hội “Đền Măng” là lễ hội lớn nhất trong xã đã có từ lâu đời và có tầm ảnh hưởng chi phối cả trong khu vực với các huyện lân cận. Vì vậy, lãnh đạo Đảng và chính quyền địa phương đã biết phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và quần chúng nhân dân trong xã, phối hợp chặt chẽ với sự chi viện đắc lực, có hiệu quả của Công an thị xã Sơn Tây nên đã bảo đảm an toàn tuyệt đói cho lễ hội. Đặc biệt là tình hình về trật tự, an toàn xã hội, đã trả lại sự tôn nghiêm vốn có của lễ hội theo đúng nghĩa của nó. Chấm dứt được tình trạng “cờ bạc” diễn ra như những năm trước đây, lấy lại được niềm tin của nhân dân đối với chính quyền địa phương. Nhờ đó mà đã tạo ra niềm tin và tinh thần phấn chấn của nhân dân ngay những ngày đầu xuân, hứa hẹn một năm có nhiều khởi sắc trên con đường xây dựng nếp sống văn hoá ở  khu dân cư trong toàn xã. 

 LÊ DUY TRÍ - xã Sơn Đông, thị xã Sơn Tây, Hà Nội