ĐẠI HỘI ĐẢNG BỘ CÁC CẤP NHIỆM KỲ 2025-2030 TIẾN TỚI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ XIV CỦA ĐẢNG

Sắp xếp lại các tổ chức chính trị-xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam: Rõ cơ sở tiến hành, nhiều căn cứ thực hiện

17/03/2025 - 11:02 AM

Cỡ chữ

Cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nước ta đã và đang được triển khai mạnh mẽ, đạt được kết quả bước đầu rất quan trọng. Trên cơ sở quán triệt, thực hiện các nghị quyết của Đảng, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị, Báo Quân đội nhân dân đã nghiên cứu, khảo sát, tìm hiểu, tổ chức loạt bài phản ánh về cơ sở lý luận và thực tiễn đối với việc sắp xếp, hợp nhất các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam.

Nhóm tác giả Báo Quân đội Nhân dân mong muốn, thông qua loạt bài viết, được đóng góp ý kiến với Đảng, Nhà nước về một chủ trương đáp ứng đòi hỏi khách quan của thực tiễn phát triển đất nước, đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của các tầng lớp nhân dân.

Tinh gọn bộ máy là công việc thường xuyên, có tính quy luật để đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước trong mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể. Cùng với việc sắp xếp, hợp nhất nhiều bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương, địa phương, thì việc sắp xếp, hợp nhất các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là đồng bộ với cơ chế lãnh đạo của Đảng.

ĐỂ ĐI MAU ĐẾN THẮNG LỢI

Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc với cán bộ, nhân dân phường Quán Thánh, quận Ba Đình, TP. Hà Nội, ngày 12-11-2024.

Trong quá trình khảo sát, tìm hiểu để thực hiện loạt bài viết, chúng tôi đã gặp gỡ, trao đổi, trò chuyện với nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà lãnh đạo, nhà quản lý, cán bộ, đảng viên và nhân dân. Ở đó, mọi người đều chung nhận định: Triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” (Nghị quyết số 18) và các kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên đã đạt được những kết quả tốt. Tuy nhiên, tổ chức bộ máy vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, quan hệ công tác giữa nhiều cơ quan, đơn vị, tổ chức còn trùng lặp, chồng chéo…. rất cần sắp xếp lại, tinh gọn lại, hướng đến hoạt động hiệu quả hơn.

GS, TS Nguyễn Trọng Chuẩn, Phó chủ tịch Hội Triết học Việt Nam cho rằng, không phải bây giờ chúng ta mới nói tới việc tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị nói chung và MTTQ Việt Nam cùng các thành viên của Mặt trận nói riêng, mà trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến sự tinh gọn bộ máy, để phục vụ nhân dân được tốt hơn.

Từ ý kiến của GS, TS Nguyễn Trọng Chuẩn, nghiên cứu các tài liệu, chúng tôi được biết, ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, trên cương vị người đứng đầu Đảng và Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi tinh gọn về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị như một cuộc sửa chữa, lau chùi, thêm dầu mỡ, thau nước… làm cho bộ máy ấy chạy nhanh hơn, đều hơn, để đi mau đến thắng lợi hoàn toàn. Người nhấn mạnh: Cần chỉnh đốn và kiện toàn bộ máy từ trên xuống dưới, làm cho nó gọn gàng, hợp lý. Tinh gọn bộ máy để nhân dân bớt gánh nặng “nuôi” hệ thống chính trị, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả, để làm được nhiều việc ích lợi cho nhân dân. Tinh gọn bộ máy là động lực thúc đẩy mỗi cán bộ nỗ lực vươn lên thi đua nâng cao năng suất của mình.

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2024 tại khu dân cư 8, thị trấn Na Sầm, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn, ngày 14-11-2024.

Tiếp đến, Nghị quyết số 06-NQ/HNTW, ngày 29-3-1989, Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI) về “Kiểm điểm hai năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VI và phương hướng, nhiệm vụ ba năm tới”, cùng các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX, XII đều nhấn mạnh nhiệm vụ tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng mô hình tổng thể tổ chức bộ máy hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới. Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định: “Đổi mới tổ chức bộ máy, nội dung và phương thức hoạt động, nâng cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, hướng mạnh về cơ sở địa bàn dân cư”. Nghị quyết số 18 xác định: “Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và chất lượng hoạt động của MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội; phát huy quyền làm chủ của nhân dân”.

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú tặng hoa chúc mừng Bí thư Đảng ủy Đỗ Văn Chiến, tại Hội nghị công bố Quyết định thành lập các tổ chức đảng trực thuộc và công tác nhân sự của Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương (Đảng ủy) nhiệm kỳ 2020-2025.

Gần đây nhất là Kết luận số 126-KL/TW ngày 14-2-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025, trong đó Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội và đảng ủy các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng ở Trung ương do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ: Nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (đồng bộ với cơ cấu tổ chức đảng hiện nay). Tiếp đến là Kết luận số 127-KL/TW ngày 28-2-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Bộ Chính trị, Ban Bí thư tiếp tục giao Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội và các cơ quan liên quan nghiên cứu định hướng, trình Bộ Chính trị về việc sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (đồng bộ với cơ cấu tổ chức đảng hiện nay).

Ban Chấp hành Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương nhiệm kỳ 2020-2025 tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành lần thứ nhất (mở rộng).

CẦN THIẾT VÀ PHẢI LÀM NGAY

Chủ trương của Đảng xác định: Sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, với mục đích để tinh gọn bộ máy, để hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn nữa.

Nói về điều này, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng: Cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay đang thực hiện trong cả hệ thống chính trị, từ Trung ương cho tới cơ sở, ở mọi ngành, mọi lĩnh vực, mọi tổ chức và được thực hiện một cách hệ thống, toàn diện, đồng bộ. Cùng với các cơ quan của Đảng, của Nhà nước, thì MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị- xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cũng thực hiện việc tinh gọn là một việc rất cần thiết và rất đúng. Về chủ trương của Đảng, việc tiếp tục sắp xếp này đã được Bộ Chính trị và Ban Bí thư chỉ đạo tại Kết luận số 126 và Kết luận số 127 với các yêu cầu rõ ràng, tiến độ cụ thể và gắn với trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức. Qua đó, tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức hội quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Cùng chung quan điểm với TS Trần Anh Tuấn, TSKH Đoàn Hương, Viện Báo chí và Truyền thông, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định: "Tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu khá kỹ về Kết luận 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành ngày 28-2-2025, tôi cho rằng việc sắp xếp, hợp nhất các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là một chủ trương hoàn toàn đúng đắn và hợp lý so với thời cuộc hiện nay. Chúng ta cần phải hợp nhất để tinh gọn. Khi bộ máy tinh gọn sẽ có nhiều cái hơn: Làm việc sắc bén hơn, chất lượng hơn, để nhân dân thấy gần gũi hơn, sát với họ hơn".

Đồng chí Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam trao Quyết định về công tác cán bộ cho các đồng chí trưởng các ban, đơn vị theo Quyết định số 217-QĐ/TW.

Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, đưa ra quan điểm của mình về việc sắp xếp, hợp nhất các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam và Nhà giáo, Nghệ sĩ ưu tú Khúc Hà Linh, nguyên Hiệu trưởng Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Hải Dương cho rằng: Căn cứ pháp luật, Điều lệ của các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, thì chức năng, nhiệm vụ chủ yếu của mỗi tổ chức tương đồng với chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam. Hai đồng chí cũng giải thích: MTTQ và các thành viên mặt trận có chung các nhóm nhiệm vụ cơ bản, như: Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; Tuyên truyền, vận động nhân dân được phân chia thành công nhân, nông dân, phụ nữ, thanh niên, người cao tuổi, doanh nhân, nhóm yếu thế, nhóm sở thích… thực hiện quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; Tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước; Thực hiện giám sát và phản biện xã hội; Tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân để phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước; Thực hiện hoạt động đối ngoại nhân dân.

Đại tá Bùi Văn Quỳ, Phó tổng giám đốc Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn, Chủ tịch Hiệp hội Cảng biển Đông Nam Á thì phân tích: “Chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương phối hợp nghiên cứu sắp xếp, tinh gọn các cơ quan MTTQ, sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là một chủ trương hoàn toàn đúng và rất hợp lý, bởi đó là thể hiện rõ việc chấp hành sự lãnh đạo của Đảng. Tôi tìm hiểu và được biết, chủ trương này đang nhận được sự ủng hộ, đồng thuận rất lớn của các tầng lớp nhân dân. Vì vậy, chúng ta cần phải nỗ lực rà soát và làm ngay”.

Cùng quan điểm đó, Trung tướng Nguyễn Hữu Chính, Ủy viên Đoàn chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam cho rằng, việc sáp nhập, sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam vừa đúng theo quy định của Đảng, vừa đúng với Hiến pháp. Trung tướng Nguyễn Hữu Chính dẫn chứng, như Khoản 2, Điều 9, Hiến pháp năm 2013 đã xác định: “Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã hội được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; cùng các tổ chức thành viên khác của Mặt trận phối hợp và thống nhất hành động trong MTTQ Việt Nam”.

Đồng chí Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bí thư Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương trao quyết định cho các đồng chí thuộc 22 tổ chức đảng trực thuộc Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương

Theo tìm hiểu của chúng tôi, nhiều văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức và hoạt động, Điều lệ của các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ đều đề cập rất rõ ràng nhiệm vụ tập hợp vận động thành viên, hội viên, đoàn viên... qua đó tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và các tổ chức.

Nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhiều lãnh đạo, cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân mà nhóm phóng viên trao đổi, phỏng vấn, trò chuyện và quan điểm của chúng tôi đều thống nhất rằng: Bản thân các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ hiện nay đều là thành viên của MTTQ Việt Nam. Cho nên, việc sắp xếp này còn thể hiện triệt để hơn nữa quy định của pháp luật về vị trí, vai trò của MTTQ Việt Nam và tăng cường gắn kết chặt chẽ hơn trong mối quan hệ giữa MTTQ Việt Nam với các tổ chức thành viên của mình.

Về mặt thực tế, hiện nay đất nước chúng ta đang trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN), hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN và phát huy nền dân chủ XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng; khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số ngày càng phát triển; hội nhập quốc tế; phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí tiếp tục được đẩy mạnh. Do đó, tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên, nhất là các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cần phải được đổi mới mạnh mẽ. Việc đổi mới đó phải theo hướng tinh gọn, tập trung đầu mối, giảm bớt tầng nấc trung gian, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, chống lãng phí...

Từ cơ sở phân tích, luận giải ở trên, chúng tôi nhận thấy, việc sắp xếp đưa các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam là rất đúng, không những đầy đủ về cơ sở chính trị, về căn cứ pháp lý mà còn đáp ứng xu thế của thời đại, phù hợp với quy luật, là tất yếu khách quan trong cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay.