Tác dụng rõ rệt
Mục đích của hoạt động GSĐTCCĐ
là nhằm ngăn chặn, xử lý kịp thời các hoạt động đầu tư sai luật, gây
thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước. Căn cứ theo Quyết định
80/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban GSĐTCCĐ ở các cơ sở đã tập trung
giám sát các dự án đầu tư trên địa bàn, các công trình xây dựng bằng
nguồn vốn do nhân dân đóng góp… Hầu hết giám sát viên đã phát huy hết
khả năng để không phụ lòng mong mỏi của nhân dân. Nhiều công trình vi
phạm quy định bị lực lượng phát hiện và kiến nghị khắc phục, được nhân
dân tin tưởng. Điển hình như, tại phường Quỳnh Mai (quận Hai Bà Trưng),
công trình làm cống thoát nước, đường đi sau nhà C2, lát hè khu nhà
C7B, qua giám sát, các giám sát viên khẳng định chất lượng công trình
chưa đảm bảo, đơn vị thi công đã tiếp thu ý kiến và khắc phục. Tại quận
Tây Hồ, ban GSĐTCCĐ phát hiện công trình chùa Tinh Lâu sai thiết kế và
đề nghị đình chỉ thi công, buộc chủ đầu tư phải điều chỉnh lại. Ở
phường Tứ Liên, vì quyền lợi của nhân dân, các giám sát viên bất kể
ngày đêm thay nhau có mặt tại hiện trường thực hiện nhiệm vụ. Nhờ đó 12
dự án thi công trên địa bàn phường (trong 2 năm 2008, 2009) đảm bảo
được chất lượng.
Điều dễ nhận thấy thông qua
GSĐTCCĐ là hạn chế được các hành vi gây lãng phí, thất thoát vốn và tài
sản Nhà nước, phục vụ lợi ích của nhân dân. Ông Lê Xuân Chính, Trưởng
ban GSĐTCCĐ phường Phúc Đồng (Long Biên) cho biết, chỉ 5 thành viên,
ban đã tiến hành giám sát 7 dự án, đưa ra khỏi công trình 27.500 viên
gạch kém chất lượng, 11 bộ khuôn, cánh cửa không đúng chủng loại và yêu
cầu chủ thầu thay đổi nhiều hạng mục giúp người dân được hưởng lợi
nhiều hơn từ dự án.
Chưa hết “chướng ngại vật”
Để phát hiện, ngăn chặn, xử lý
các hoạt động đầu tư không đúng quy hoạch, sai quy định, xâm hại lợi
ích của cộng đồng là điều không dễ - ông Đặng Văn Tĩnh, Trưởng ban
GSĐTCCĐ phường Tứ Liên (Tây Hồ) khẳng định như vậy. Theo ông, một điều
diễn ra gần như thành quy luật: Đơn vị thi công không muốn thông báo kế
hoạch, tiến độ, tìm cách thay đổi chủng loại vật tư nhằm giảm chi phí
thi công. Trong khi đó ban GSĐTCCĐ chậm được tiếp cận với hồ sơ dự án
nên thường trong quá trình thi công mới phát hiện các hành vi vi phạm,
nếu yêu cầu ngừng thi công sẽ ảnh hưởng tới tiến độ. Trên thực tế đã có
nhiều dự án, chủ đầu tư, hoặc đơn vị thi công cho ban GSĐTCCĐ vào “thế
đã rồi”, khó xử lý.
Còn ông Lê Xuân Dương, Chủ
tịch Ủy ban MTTQ phường Văn Quán (Hà Đông) rút ra một khó khăn nữa đối
với ban GSĐTCCĐ là giám sát các công trình có nguồn vốn khác. Ông Dương
dẫn chứng, năm 2009, trên địa bàn phường thi công 2 công trình lớn: một
tòa nhà hỗn hợp 34 tầng và một tòa nhà ở-dịch vụ thương mại 24 tầng. Do
gần khu dân cư nên trong quá trình đào móng thi công đã khiến hàng chục
hộ dân cư liền kề bị lún nứt công trình của gia đình, làm ảnh hưởng
đường dẫn nước… Các hộ dân kiến nghị, ban GSĐTCCĐ phải “nhờ” lãnh đạo
UBND phường can thiệp mới tiếp cận được người đại diện của 2 công ty.
Dù có xem xét hiện trạng ảnh hưởng song cả 2 công ty không có biện pháp
giải quyết thỏa đáng, một số hộ dân bột phát có hành vi cản trở việc
thi công. Ban GSĐTCCĐ phải đề nghị UBND phường dùng quyền hạn theo quy
định của pháp luật là đình chỉ thi công, 2 công ty mới nghiêm túc giải
quyết bồi thường hỗ trợ thỏa đáng cho các hộ thiệt hại để tiếp tục thi
công.
Ngoài những trở ngại này thì
trình độ của các giám sát viên cũng còn nhiều điều cần bàn. Người làm
nhiệm vụ giám sát đòi hỏi phải có bản lĩnh vững vàng, dám chịu trách
nhiệm trước nhân dân, đề xuất kiến nghị một cách khách quan, trung thực
vừa mang tính nguyên tắc, vừa mang tính xây dựng. Không ít giám sát
viên thừa nhận, gặp rất nhiều khó khăn khi giám sát thiết kế, dự toán
của dự án… vì chưa hiểu thấu. Do vậy, họ cần được trang bị kiến thức,
nghiệp vụ một cách bài bản thông qua chương trình bồi dưỡng, tập huấn,
đi đôi với đó là tăng cường trang thiết bị, kinh phí phục vụ công tác
giám sát. Cần phải có chế tài thật cụ thể, chi tiết. Thậm chí phải ban
hành Luật GSĐTCCĐ để hoạt động này thực sự phát huy hiệu quả, góp phần
bảo đảm hoạt động đầu tư đúng với các quy hoạch đã được duyệt, phù hợp
với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, của đất nước.
Ảnh: Tập huấn công tác Thanh tra nhân dân và Giám sát đầu tư của cộng đồng ở quận Ba Đình
Lê Hương