Tham dự Hội nghị có ông Trần Thanh Mẫn, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; ông Lê Trường Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế; ông Ngô Sách Thực, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Võ Tuấn Nhân, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; bà Grethe Lochen, Đại sứ Na Uy tại Việt Nam; bà Margrethe Volden, Giám đốc NCA khu vực châu Á và Trung Đông; các vị trong Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cùng đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, tỉnh Thừa Thiên - Huế, các vị khách quốc tế và lãnh đạo các tôn giáo.
Ban chủ trì Hội nghị.
Năm 2015, tại Hội nghị toàn quốc về “Phát huy vai trò của các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu” được tổ chức tại thành phố Huế, đại diện lãnh đạo của 14 tôn giáo đã trình bày bản Thông điệp về bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Lãnh đạo của 40 tổ chức tôn giáo thuộc 14 tôn giáo tại Việt Nam đã cùng Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường ký kết Chương trình phối hợp bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu (giai đoạn 2015-2020) với 5 nội dung và 7 mục tiêu, giải pháp.
Sau khi Chương trình phối hợp được ký kết, Ban Chỉ đạo Chương trình đã được thành lập với sự tham gia của lãnh đạo cấp cao của 14 tôn giáo. 63 tỉnh, thành phố đã tiến hành ký kết Chương trình hoặc Kế hoạch phối hợp giữa Mặt trận, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các tổ chức tôn giáo ở cấp tỉnh.
Phát triển xanh phải đi đôi với bảo vệ sức khỏe, thể chất của nhân dân
Ông Trần Thanh Mẫn, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam phát biểu tại Hội nghị.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn khẳng định, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu là vấn đề lớn mang tính chất toàn cầu được cả thế giới quan tâm. Nhiều nghiên cứu và báo cáo đã đưa ra đánh giá vấn đề ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu đã và đang là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21, nó có tác động nghiêm trọng đến phát triển kinh tế - xã hội và an ninh môi trường thế giới.
Đặc biệt, tại Hội nghị Thượng đỉnh của Liên hợp quốc cùng hành động vì khí hậu ngày 23/9/2019, Tổng thư ký Liên hợp quốc, ông António Guterres đã nêu bật yêu cầu cần cắt giảm phát thải khí nhà kính 45% vào năm 2030; kêu gọi tăng nguồn tài chính chi cho khí hậu, bao gồm việc thực hiện cam kết đóng góp 100 tỷ đô la mỗi năm của các nước phát triển cho ứng phó với biến đổi khí hậu tại các nước đang phát triển vào năm 2020 và củng cố Quỹ Khí hậu Xanh; cũng tại Hội nghị, các nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu Chính phủ, đại diện các nước đã đưa ra những tuyên bố, cam kết mạnh mẽ. Giáo hoàng Phan-xi-cô đã gửi thông điệp kêu gọi loài người sống trung thực hơn, có trách nhiệm hơn và khuyến khích hành động vì khí hậu.
Khẳng định tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã có những chủ trương, chính sách đúng đắn, có nhiều nỗ lực và đạt được kết quả bước đầu quan trọng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, tuy nhiên, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho rằng, người dân Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với những thách thức lớn về tình trạng ô nhiễm, suy thoái môi trường, nhất là ở một số khu vực thành thị, nông thôn, khu công nghiệp và làng nghề; tài nguyên thiên nhiên vẫn còn bị khai thác quá mức, thiếu bền vững.
Quang cảnh Hội nghị.
Bên cạnh đó, các chuyên gia môi trường thế giới đã nhận định, trong 10 năm tới, GDP của Việt Nam có thể tăng gấp đôi, nhưng nếu không quan tâm đúng mức đến công tác bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, tính trung bình GDP cứ tăng thêm 1% thì thiệt hại do ô nhiễm môi trường sẽ làm mất đi khoảng 3% GDP.
Xuất phát từ thực tế đó, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, đây là một trong những nhiệm vụ khó khăn, nặng nề đối với Việt Nam khi vừa phải tập trung phát triển kinh tế vừa bảo vệ tốt môi trường; coi bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu vừa là nội dung cơ bản của tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.
“Trong các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội ngắn hạn và dài hạn, Việt Nam luôn nhất quán mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển xanh và hướng tới người dân - phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe, thể chất của nhân dân”, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn khẳng định.
Các đai biểu tham dự Hội nghị.
Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị, tại Hội nghị lần này, lãnh đạo của 43 tổ chức thuộc 16 tôn giáo ở Việt Nam sẽ cùng các cơ quan, ban, ngành Trung ương và địa phương, các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ trao đổi, thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hay và cam kết tăng cường trách nhiệm, sự phối hợp cùng nhau thực hiện hiệu quả hơn nữa Chương trình trong những năm tới, góp phần tích cực phát huy vai trò của các tôn giáo ở Việt Nam trong việc tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; đồng thời tăng cường đoàn kết, sự gắn bó, đồng hành của các tôn giáo trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Phát hiện và nhân rộng các mô hình
Ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu tại Hội nghị.
Nhấn mạnh nhân loại đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu, ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, hiện nay, vấn đề chất thải rắn, rác thải nhựa đại dương, khí thải, nước thải đang ngày càng tác động tiêu cực đến hệ sinh thái; suy giảm các nguồn tài nguyên: nước, đất, biển, đại dương, chất lượng không khí; ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và sự phát triển bền vững; đồng thời, thiên tai do tác động của biến đổi khí hậu, sóng nhiệt tăng cường, mưa bão, hạn hán, thiên tai, ngập lụt diễn ra ở phạm vi rộng hơn, đặc biệt là ở các thành phố ven biển, gây thiệt hại nặng nề đến cuộc sống con người và các hệ sinh thái.
Đặc biệt ở Việt Nam, ô nhiễm môi trường, suy thoái và suy giảm tài nguyên, biến đổi khí hậu nhanh và phức tạp đã và đang là những rào cản to lớn đối với quá trình phát triển bền vững đất nước; ô nhiễm nguồn nước nhất là nguồn nước mặt trong các đô thị, khu dân cư, các lưu vực sông chưa được khắc phục; ô nhiễm môi trường tại các làng nghề vẫn khó kiểm soát, xử lý, có nơi ngày càng trở nên trầm trọng; Lượng phát thải đặc biệt là rác thải nhựa và túi nilon khó phân hủy sử dụng một lần tiếp tục gia tăng; biến đổi khí hậu diễn biến nhanh, phức tạp và ngày càng khó lường. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề do biến đổi khí hậu…
Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực cùng các đại biểu tại Hội nghị.
Theo ông Trần Hồng Hà, trước bối cảnh đó, Đảng, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam đã thực hiện chủ trương nhất quán là phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường; kinh tế, xã hội và môi trường là trung tâm để Việt Nam phát triển bền vững và đồng hành với nỗ lực của Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong những năm qua, các tôn giáo Việt Nam đã tích cực hưởng ứng lời kêu gọi của Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Qua đó, có nhiều mô hình hay, cách làm tốt trong bảo vệ môi trường đã được các vị chức sắc tôn giáo khởi xướng và triển khai hiệu quả ở nhiều địa phương trong cả nước.
“Những phong trào nêu trên đã tạo sức lan toả lớn trong xã hội, góp phần vào nỗ lực quyết tâm chung của cả hệ thống chính trị trong việc chặn đà suy giảm, dần cải thiện, phục hồi các chỉ số thành phần chất lượng môi trường; chủ động thích ứng trước biến đổi khí hậu”, ông Trần Hồng Hà nói.
Khẳng định ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu (BĐKH), chủ động, tích cực bảo vệ môi trường là những vấn đề quan trọng, có tầm ảnh hưởng lớn, quyết định sự phát triển của đất nước, cũng như tương lai phồn thịnh và hạnh phúc của các thế hệ người Việt Nam, ông Trần Hồng Hà cho rằng đây là việc làm hoàn toàn phù hợp với mục tiêu mà tất cả các tôn giáo ở Việt Nam cùng với toàn dân tộc đang hướng tới.
Các đại biểu tham dự Hội nghị.
Đề giải quyết được những vấn đề cấp bách này, ông Trần Hồng Hà cho rằng các tôn giáo cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm về BVMT, ứng phó với BĐKH trong cộng đồng, tín đồ, tổ chức tôn giáo; trang bị kiến thức, tri thức, kinh nghiệm; tiếp tục nhân rộng, xây dựng mới các mô hình, điển hình tiên tiến cộng đồng giáo dân, tổ chức tôn giáo tham gia BVMT, ứng phó với BĐKH phù hợp với đặc điểm, điều kiện của mỗi tôn giáo và mỗi vùng miền. Trong đó, cần chú trọng phát hiện và nhân rộng các mô hình phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn phục vụ tái chế, tái sử dụng; hạn chế tiến tới không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, túi ni lông khó phân hủy.
Bên cạnh đó cần lồng ghép xây dựng ý thức, nếp sống, văn hoá bảo vệ môi trường vào giáo dục đạo đức tôn giáo trong cộng đồng dân cư vì cuộc sống hạnh phúc của cộng đồng và lợi ích của xã hội. Vận động, tạo sự đồng thuận của nhân dân trong thực hiện các chủ trương, chính sách, quy hoạch bảo vệ môi trường, ứng phó với BĐKH; phát huy hơn nữa vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức tôn giáo trong xây dựng và triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT và ứng phó BĐKH.
“Cần đấu tranh, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật môi trường, ngăn ngừa việc lợi dụng vấn đề môi trường để chia rẽ khối đại đoàn kết các dân tộc, gây rối an ninh trật tự”, ông Trần Hồng Hà nêu rõ.
1.014 mô hình của các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu
Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực phát biểu tại Hội nghị.
Báo cáo về kết quả 4 năm thực hiện Chương trình phối hợp phát huy vai trò các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực cho biết, qua 4 năm triển khai thực hiện, với sự tham gia tích cực và hiệu quả của các tôn giáo, sự phối hợp, hỗ trợ kịp thời và thiết thực của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên các cấp, ngành tài nguyên và môi trường, các tôn giáo đã xây dựng được hơn 1.014 mô hình phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương và từng tôn giáo, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần tạo được sự chuyển biến mạnh về nhận thức và làm thay đổi thái độ, hành vi, thói quen của nhiều chức sắc, chức việc, nhà tu hành, đồng bào các tôn giáo và người dân ở cộng đồng.
Một số mô hình hiệu quả, cách làm hay, tiêu biểu như tỉnh Bình Thuận với mô hình "Khu dân cư bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu" vùng đồng bào theo đạo Bàlamôn giáo; tỉnh Quảng Nam với mô hình tuyến đường tự quản về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu của các cơ sở thờ tự trên địa bàn xã, phường; Thành phố Cần Thơ với mô hình“Xử lý rác thải, xây dựng lò đốt rác, trồng cây xanh, bình chữa cháy” ở Hảo Hòa Tự của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt; Tỉnh Lâm Đồng với mô hình "Giáo xứ An toàn - sáng - xanh - sạch - đẹp" của Giáo xứ Thánh Mẫu, phường 7; mô hình "Khu dân cư An toàn, Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp" của thôn R'Chai, xã Phú Hội, huyện Đức Trọng; Thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh có nhiều mô hình của các tôn giáo: " Chùa Xanh" bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu tại chùa Xuân Trạch, Đông Anh; mô hình xây dựng nếp sống văn hóa văn minh, hạn chế đốt vàng mã trong các cơ sở thờ tự trên địa bàn quân Hai Bà Trưng và huyện Sóc Sơn; mô hình tác hại của việc đốt rơm rạ và các giải pháp hạn chế đốt rơm rạ bằng chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ làm phân hữu cơ cung cấp chất dinh dưỡng cho đất đai tại các cơ sở thờ tự trên địa bàn huyện Đông Anh, huyện Đan Phượng…
“Thông qua thực hiện Chương trình đã khẳng định đường hướng sống “Tốt đời, đẹp đạo” của các tôn giáo, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận, các đoàn thể là đúng đắn, góp phần thực hiện các mục tiêu kinh tế- xã hội; tăng cường sự hiểu biết, gắn bó, đoàn kết giữa các tôn giáo trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc”, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực nhấn mạnh.
Để tiếp tục phát huy vai trò, nguồn lực của các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực cho biết, trong thời gian tới, Mặt trận các cấp phối hợp với các ngành chức năng và các tổ chức tôn giáo đẩy mạnh tuyên truyền, vận động chức sắc, nhà tu hành, tín đồ xóa bỏ những tập quán, thói quen sinh hoạt gây ô nhiễm môi trường, làm tăng biến đổi khí hậu; xây dựng cơ sở tôn giáo xanh, sạch, đẹp; tổ chức các lớp tập huấn nhằm nâng cao năng lực bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu của các tôn giáo; hỗ trợ các tổ chức tôn giáo xây dựng và nhân rộng những mô hình cộng đồng tôn giáo và Nhân dân tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; Xây dựng các mô hình tự quản về môi trường ở khu dân cư tôn giáo gắn với thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững; Quan tâm thực hiện tốt công tác giám sát, phản biện xã hội,…
“Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp hỗ trợ các hoạt động thông tin, tuyên truyền, biên soạn, cung cấp kiến thức, các tài liệu liên quan đến bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu phù hợp với mỗi tôn giáo để các tổ chức, cá nhân tôn giáo triển khai tuyên truyền, nâng cao nhận thức của chức sắc, nhà tu hành và tín đồ tôn giáo”, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực nói.
Bà Margrethe Volden, Giám đốc NCA khu vực châu Á và Trung Đông phát biểu tại Hội nghị.
Phát biểu tại Hội nghị, bà Margrethe Volden, Giám đốc NCA khu vực châu Á và Trung Đông cho biết, biến đổi khí hậu là một thách thức về mặt chính trị đối với nhân loại trong giai đoạn hiện nay, chính vì vậy, để giải quyết được những điều này cần sự tham gia của các nhà lãnh đạo, các tổ chức tôn giáo để tạo sự chuyển biến và sự thay đổi về tư duy, nhận thức của người dân.
Khẳng định sự chung tay của các tổ chức tôn giáo ở Việt Nam đóng vai trò quan trọng và hoàn toàn có thể đóng góp sức mình vào việc giải quyết những vấn đề trong bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu trên thế giới, bà Margrethe Volden mong muốn tiếp tục nhận được sự chung tay của MTTQ Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các tổ chức tôn giáo trong việc vận động thêm nhiều người dân, nhiều nhóm thiện nguyện tham gia tuyên truyền, phổ biến hệ thống pháp luật của Việt Nam về bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Cùng với đó chính quyền các cấp cần tổ chức nhiều hơn nữa các cuộc hội thảo, các chương trình phối hợp và huy động thêm nhiều nguồn lực để giúp đỡ người dân phòng chống thiên tai, khắc phục những hậu quả khôn lường do thiên tai gây ra.
“Người dân Việt Nam không thể tự mãn với những kết quả bước đầu đạt được trong bảo vệ môi trường mà phải coi đây là động lực để làm tốt hơn nữa trong thời gian tới”, bà Margrethe Volden bày tỏ.
Thông điệp xanh
Chủ tịch Trần Thanh Mẫn trao Bằng khen cho các tổ chức tôn giáo có thành tích xuất sắc trong triển khai chương trình.
Bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu vì một tương lai xanh chính là thông điệp đã mang tới khát vọng tương đồng khi 16 tôn giáo đại diện cho hơn 22 triệu đồng bào có đạo ở Việt Nam truyền đi thông điệp của tôn giáo mình.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho rằng, mỗi người bằng hành động thiết thực, cam kết bảo vệ môi trường bền vững, đó cũng là sự bảo vệ chính mình. Hãy cùng nhau làm cho môi trường xung quanh chúng ta xanh hơn, sạch hơn, và đẹp hơn.
Giáo hội Công giáo Việt Nam khẩn thiết kêu gọi: Những người Việt Nam yêu nước, hãy cùng nhau, bằng tất cả trái tim, khối óc, bằng ý chí, bằng sức lực, quyết tâm góp sức để cứu vãn tình trạng bi đát của trái đất này trước khi quá muộn.
Chủ tịch Trần Thanh Mẫn và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường trao Bằng khen cho tập thể có thành tích xuất sắc trong triển khai chương trình.
Cộng đồng Tin lành Việt Nam mong mỏi, tất cả hãy chung sức, đồng lòng, hành động thiết thực để bảo vệ môi trường sống. Phật giáo Hoà Hảo thì cho rằng, con người cần phải giữ gìn sự đa dạng sinh học để có cuộc sống bình an, phát triển, bền vững.
Trong khi đó, Giáo hội Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam kêu gọi, hãy sống hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, là sử dụng năng lượng tiết kiệm, không gây hại cho môi trường.
Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực trao biểu trưng cho các cá nhân xuất sắc.
Minh Lý đạo mang tới thông điệp: Ứng phó với biển đổi khí hậu là mệnh lệnh của lương tâm. Hãy cùng hành động từ trái tim chân thành. Minh Sư đạo thì khẩn thiết cho rằng, bảo vệ môi trường là việc làm cụ thể trong đời sống nhân loại không phân biệt giai cấp, tôn giáo trong xã hội, mọi người đều phải ý thức và tham gia.
Và như thông điệp của Phật giáo Hiếu nghĩa Tà Lơn thì chung tay cùng xã hội vào các hoạt động bảo vệ môi trường cũng chính là để bảo vệ chính mình, chức sắc, chức việc và tìn đồ Phật giáo Hiếu nghĩa Tà Lơn đã và đang làm hết sức mình để cùng xã hội, cộng đồng xây dựng một xã hội an lành, một môi trường xanh, sạch đẹp, chúng ta cùng được hưởng sự thanh bình, ấm no và hạnh phúc, xây dựng một cõi cực lạc thực sự tại thế gian…
Có thể thấy, các tôn giáo dùng các khái niệm, ngôn ngữ khác nhau khi nói về nội dung này, nhưng đều gặp nhau ở quan điểm lớn: đó là chúng ta cùng sống chung trên Mẹ Trái đất và đang phải đối mặt với những yếu tố hủy hoại trái đất. Để khắc phục vấn đề này, tất cả mọi người cùng tham gia từ Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế đến từng tôn giáo, cho đến mỗi người.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị.
Tại Hội nghị, UBTƯ MTTQ Việt Nam và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trao Bằng khen cho 39 tập thể, 20 cá nhân và 9 mô hình hiệu quả trong việc thực hiện Chương trình phối hợp phát huy vai trò các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Theo Tapchimattran